Mieczysław Bilek (1907-1970) – in memoriam |
||
Dnia 1 marca 2007 roku o godz. 1000 w sali wystawowej Biblioteki
Jagiellońskiej, zostanie otwarta wystawa biograficzna, przygotowana przez pracowników Archiwum Uniwersytetu
Jagiellońskiego, poświęcona pamięci Mieczysława Bileka długoletniego dyrektora Wojewódzkiej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie, wybitnego znawcy epidemiologii i higieny, organizatora wielu
instytucji sanitarnych w województwie krakowskim.
W 1938 prof. Ludwik Hirszfeld z centrali PZH w Warszawie, zaproponował dr Bilekowi objęcie stanowiska lekarza-epidemiologa w krakowskiej filii PZH. W dniu 1 września 1939 Mieczysław Bilek, objął obowiązki kierownika krakowskiej filii PZH, przemianowanej następnie przez Niemców na Staatliches Institut für Hygiene Krakau. W czasie wojny instytucja ta, obok działalności konspiracyjnej, zapisała na swym koncie wiele udanych interwencji w zakresie epidemii chorób zakaźnych na terenie Małopolski.Po zakończeniu okupacji hitlerowskiej, na czele krakowskiej filii PZH, do której zadań w latach 1945-1950 należało głownie wykonywanie badań laboratoryjnych, stanął Mieczysław Bilek. Począwszy od 1950 doc. Bilek rozpoczął organizację oddziałów powiatowych i miejskich na obszarze województwa krakowskiego. W sierpniu 1952 filia PZH w Krakowie została przekształcona w Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną. Jej pierwszym dyrektorem, aż do śmierci w 1970, był doc. Bilek. Największą zasługą dyrektora było doprowadzenie do urzeczywistnienia planów budowy nowoczesnego obiektu dla WSSE przy ulicy Prądnickiej 76. Otwarcia budynku dokonano w 1963. WSSE w Krakowie była wówczas uważana za wzorcową, zarówno w Polsce, jak i w całym bloku państw demokracji ludowej. Przyjeżdżali tu pracownicy innych stacji sanitarno-epidemiologicznych, aby poznawać wprowadzone przez dyrektora rozwiązania organizacyjne. Zgodnie z zamysłami doc. Bileka, Stacja miała być nie tylko instytucją wykonującą rutynowe badania i sprawującą nadzór sanitarny, ale także placówka naukową. Za czasów dyrektury Bileka pracownicy WSSE w Krakowie opublikowali w najbardziej prestiżowych polskich czasopismach naukowych blisko sto artykułów i doniesień.W latach sześćdziesiątych Mieczysław Bilek prowadził aktywną działalność oświatową i społeczną: był organizatorem wojewódzkiego Komitetu Higienizacji Wsi, wygłaszał liczne referaty, odczyty, pogadanki. Był członkiem m.in. Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, Polskiego Towarzystwa Epidemiologów. Aktywnie uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Higienicznego a od 1967 był przewodniczącym jego krakowskiego Oddziału. Na polu szkolnictwa wyższego doc. Bilek był aktywny już od 1945. Przez trzy semestry sprawował obowiązki pierwszego po wojnie kierownika Katedry Higieny Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą po ciężkich zniszczeniach wojennych wyposażył w aparaturę, skompletował bibliotekę i poprowadził pierwsze zajęcia i egzaminy studentów medycyny. Od 1945 do 1955 wykładał higienę dla studentów Wydziału Farmacji UJ, a następnie Akademii Medycznej.Dnia 6 lipca 1962 doc. Mieczysław Bilek objął kierownictwo Zakładu Higieny Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Krakowie. Dzięki usilnym staraniom szybko doprowadził do skompletowania przyrządów i wyposażenia sal, niezbędnego dla prowadzenia ćwiczeń. W tym samym roku uzyskał dla Zakładu Higieny własny lokal. Przez trzy kadencje, od 1961 do 1969, piastował godność prodziekana WSWF do spraw studenckich. W 1965 został powołany na stanowisko kierownika nowo utworzonej Katedry i Zakładu Higieny WSWF. W Zakładzie Higieny prowadzono wówczas liczne prace naukowe dotyczące m.in. higieny urządzeń sportowych, zanieczyszczenia powietrza sal gimnastycznych pyłem bakteryjnym, stanu odżywiania młodzieży akademickiej, zanieczyszczenia bakteriologicznego i wirusowego wody w basenach. Doc. Mieczysław Bilek zmarł 10 września 1970. Dla upamiętnienia jego postaci i zasług Zarząd krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Higienicznego ufundował "Nagrodę im. Mieczysława Bileka". Nagroda była przyznawana w latach 70-tych i 80-tych studentom i młodym pracownikom naukowym z kraju i zagranicy, wyróżniającym się na polu higieny oraz epidemiologii.W setną rocznicę urodzin Mieczysława Bileka jego rodzina przekazała Archiwum UJ spuściznę oraz pamiątki z nim związane. Na wystawie, prócz dokumentów obrazujących działalność Mieczysława Bileka, pokazane zostaną również korespondencja, fotografie oraz przedmioty osobiste. Ekspozycja obejmować będzie również zabytkową aparaturę laboratoryjną, m.in. będzie można zobaczyć unikatową przedwojenną walizkę analityczną, aglutynoskop, zestaw szkła laboratoryjnego, hemocytometry, sprzęt optyczny firmy Carl Zeiss, pochodzące z pocz. XX wieku. Wystawa czynna od 1 do 15 marca od poniedziałku do piątku w godz. 1000 do 1900.Biblioteka Jagiellońska al. Mickiewicza 22 (wejście od Oleandrów). |